W poniższym wpisie, zajęliśmy się tematem grzybicy skóry i paznokci stóp, jako poważnym problemem dermatologicznym.
Częstość występowania zakażeń grzybiczych skóry i paznokci wzrasta i szacuje się, że wśród mieszkańców umiarkowanych stref klimatycznych dotyczy 10–20% populacji. Dla celów praktyki klinicznej najbardziej użyteczny wydaje się podział grzybów patogennych dla człowieka na dermatofity, grzyby drożdżopodobne i grzyby pleśniowe. Dermatofity atakują zrogowaciałe struktury naskórka, włosów i paznokci (zdolność rozkładania keratyny pozwala im na wzrost w tych lokalizacjach). Grzyby drożdżopodobne lokalizują się zazwyczaj w obrębie błon śluzowych i w fałdach skórnych, niekiedy zajmują też narządy wewnętrzne. Grzyby pleśniowe stają się chorobotwórcze tylko w sprzyjających warunkach i mogą wówczas wywoływać zakażenia paznokci, najczęściej paluchów stóp, rzadziej skóry, a także grzybice narządowe.
Trzy odmiany kliniczne grzybicy stóp
Odmiana międzypalcowa dotyczy najczęściej III i IV przestrzeni międzypalcowej. Manifestuje się jako rumień ze złuszczaniem oraz maceracją naskórka z towarzyszącym świądem. Występuje tendencja do szerzenia się na powierzchnię grzbietową stóp. W diagnostyce różnicowej należy wziąć pod uwagę wyprzenia mechaniczne, drożdżakowe, bakteryjne, a także łupież rumieniowy (erythrasma) – chorobę o etiologii bakteryjnej – wywoływaną przez Corynebacterium minutissimum.
Odmiana potnicowa charakteryzuje się zlewnymi ogniskami rumieniowo-wysiękowymi z obecnością pęcherzyków, zwykle w okolicy śródstopia, a zmianom skórnym towarzyszy świąd. W różnicowaniu należy rozważyć wyprysk potnicowy, wyprysk kontaktowy, osutki polekowe, a także łuszczycę.
Odmiana złuszczająca, nazywana też grzybicą mokasynową - widoczne są zmiany rumieniowo-złuszczające z nadmiernym rogowaceniem lokalizujące się na podeszwach i bocznych częściach stóp. W różnicowaniu należy uwzględnić rogowiec, łuszczycę, wyprysk oraz kiłę późną.
Osobom ze skłonnościami do nadkażeń grzybiczych stóp i paznokci zaleca się szczególną higienę i profilaktykę oraz stosowanie produktów kosmetycznych ograniczających rozwój drobnoustrojów, np. z zawartością mikrosrebra, oliwy ozonowanej i ekstraktów ziołowych. PHARM FOOT posiada w swojej ofercie 3 linie dermokosmetyków z zawartością tych właśnie składników aktywnych: Linię MICROSILVER, Linię OZONE OIL i najnowszą Linię OZONE OIL & HERBS.
Obejrzyj film: „Leczenie powierzchownej grzybicy skóry”
Możliwości leczenia powierzchniowych grzybic skóry oraz proponowana pielęgnacja stóp podczas leczenia grzybicy
W leczeniu ograniczonych grzybic powierzchownych skóry zwykle wystarczające są miejscowe leki przeciwgrzybicze w postaci maści, kremów, pudrów, roztworów, zawiesin, aerozoli.
Oprócz odpowiedniej terapii bardzo ważna jest pielęgnacja stosowana podczas leczenia grzybicy skóry stóp. Należy stosować odpowiednie kosmetyki ograniczające rozwój bakterii i grzybów oraz działające ochronnie na naskórek.
Do pielęgnacji skóry z problemami grzybiczymi marka PHARM FOOT proponuje kremową maskę z zawartością mikrosrebra SILVER RENOVATOR lub krem ochronny z oliwą ozonowaną OZON REBUILDER. Oprócz tego doskonale sprawdzi się spray OZONE GUARD z oliwa ozonowaną, który zabezpieczy skórę stóp przed drobnoustrojami. Do kąpieli stóp dobrym rozwiązaniem będzie najnowsza sól zabiegowa, jodowo- bromowa HERBAL reMEDY bogata w ekstrakty ziołowe z Linii OZONE OIL & HERBS. Do skóry bardzo suchej można dodatkowo zastosować maść barierową PREVENTIC SALVE z tej samej serii.
Wskazania do włączenia leków ogólnoustrojowych lub terapii skojarzonej (połączenie leczenia preparatem miejscowym i ogólnym) stanowią:
– sytuacje utrudnionej penetracji leku miejscowego: grzybica paznokci (w przypadku zajęcia pojedynczych płytek, ograniczonego do dystalnej części paznokcia można rozważyć wyłączne leczenie miejscowe) i grzybica skóry owłosionej;
– rozległe lub wieloogniskowe zajęcie skóry gładkiej;
– obecność odczynowego powiększenia okolicznych węzłów chłonnych;
– przypadki oporne na leczenie miejscowe;
– zakażenia grzybicze u chorych z zaburzeniami odporności.
Przed włączeniem leczenia ogólnoustrojowego zaleca się ocenę laboratoryjną parametrów: morfologii krwi, czynności wątroby (ALAT, ASPAT, GGTP, ALP, bilirubina), wykonanie badania ogólnego moczu oraz wykluczenie ciąży. Należy także wziąć pod uwagę przeciwwskazania do stosowania wybranego leku i w każdym przypadku indywidualnie oszacować spodziewane korzyści w stosunku do ponoszonego ryzyka.
Rozpoznanie, leczenie i profilaktyktyka grzybicy paznokci
Grzybica paznokci jest grzybiczym zakażeniem paznokci rąk lub stóp, co jest przyczyną ich przebarwień, pogrubienia oraz oddzielenia od łoża paznokcia (onycholiza). Choroba występuje u 10% osób w populacji ogólnej, ale jest częstsza u osób starszych, jej częstość występowania wynosi 20% u osób > 60. r.ż. oraz nawet 50% u osób > 70. r.ż. Wzrastająca częstość pojawiania się tego schorzenia u osób starszych jest związana z występowaniem chorób naczyń obwodowych, zaburzeń immunologicznych oraz cukrzycy. Ryzyko grzybicy paznokci jest 1,9-2,8 razy większe u osób z cukrzycą w porównaniu z populacją ogólną. W przypadku pacjentów zakażonych ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV) częstość występowania tego schorzenia waha się od 15 do 40%.
Grzybica paznokci dotyczy częściej paznokci stóp niż rąk - z uwagi na ich wolniejszy wzrost, ograniczone zaopatrzenie w krew oraz częste "zamknięcie" w ciemnym i wilgotnym środowisku. Może pojawić się u pacjentów ze zniekształconymi paznokciami, u osób z urazem paznokci w wywiadzie, przy predyspozycjach genetycznych, przy nadmiernej potliwości, w razie jednoczesnego występowania infekcji grzybiczych w innych okolicach ciała oraz w łuszczycy. Jest również częstsza u palaczy tytoniu oraz u osób, które używają nieprzewiewnego obuwia oraz dzielą łazienki z innymi osobami (np. koszary wojskowe, akademiki itp.)
Właściwe rozpoznanie ma zasadnicze znaczenie dla skutecznego leczenia i wymaga wykrycia zmian w badaniu fizykalnym oraz dodatnich wyników analizy laboratoryjnej. Jedynie 50% problemów dotyczących paznokci jest wywołanych ich grzybicą, a rozpoznanie kliniczne postawione jedynie na podstawie badania fizykalnego może być nieprawidłowe. Należy również wziąć pod uwagę: łuszczycę, przewlekły uraz paznokcia oraz inne przyczyny. Analiza laboratoryjna obejmuje ocenę zeskrobin paznokcia i tkanki podpaznokciowej z zajętej przez grzybicę jego części – jest to tak zwane badanie mykologiczne.
Uważa się powszechnie, że grzybica paznokci jest jedynie problemem kosmetycznym, ale może być bardzo krępująca i prowadzić do zapalenia tkanki łącznej (cellulitis) u osób starszych oraz do owrzodzeń stóp u pacjentów z cukrzycą. Eradykacja zakażenia jest kluczem do poprawy wyglądu paznokci i uniknięcia wymienionych powikłań, ale niełatwo ją osiągnąć z uwagi na fakt, że paznokcie są utworzone z keratyny, która nie posiada naczyń krwionośnych i jest nieprzepuszczalna dla wielu leków. Ponieważ penetracja leków do paznokci jest słaba, wyniki leczenia mogą nie być widoczne nawet przez kilka miesięcy.
W zależności od ilości i powierzchni zajętych grzybicą paznokci oraz schorzeń współistniejących pacjenta do dyspozycji mamy leki przeciwgrzybicze w postaci miejscowej lub ogólnej. Leczenie jest długotrwałe oraz wymaga regularnych wizyt dermatologicznych oraz prawidłowej pielęgnacji domowej, aby osiągnąć sukces terapeutyczny. Podczas leczenia grzybicy paznokci doskonale sprawdzi się preparat marki PHARM FOOT – SILVER BOOSTER w formie tynktury do zakraplania aparatu paznokciowego. Zawiera on oprócz mikrosrebra mieszankę olejków i wyciągów wspomagających leczenie grzybicy. Jeżeli dodatkowo w manifestacji grzybicy występuje tzw. onycholiza, czyli oddzielanie się płytki od łożyska, można zastosować preparat z colostrum onyPLASMA marki PHARM FOOT. Natomiast do regeneracji płytki zniszczonej w skutek działania grzybicy wskazana jest pielęgnacja przy użyciu regenerującego serum kolagenowego COLLAGEN POWER marki PHARM FOOT. Przy bardziej zaawansowanych problemach, podolog może polecić najnowsze, skoncentrowane i silniej działające serum do skóry problematycznej mycoVERRUM z Lerii OZONE OIL & HERBS. Serum oprócz oliwy ozonowanej zawiera całą plejadę olejków przeciwgrzybiczych z oregano, rozmarynu, lawendy, konopi, drzewa herbacianego, żywotnika, a także ekstrakt z glistnika.
Autor: dr n. med. Piotr Sobolewski
Lekarz dermatolog i wenerolog, absolwent Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu oraz studiów podyplomowych Kosmetologia – Medycyna Estetyczna dla Lekarzy na Krakowskiej Wyższej Szkole Promocji Zdrowia. Obecnie pracuje jako starszy asystent w Katedrze i Klinice Dermatologii i Dermatologii Dziecięcej CMKP, Państwowy Instytut Medyczny MSWiA w Warszawie. Członek zespołu kierowanego przez prof. Irenę Walecką, który pracował nad recepturami dermokosmetyków marki PHARM FOOT.
